Hıdırellez en eski bahar bayramlarındandır. Kışın bitişi ve yazın başlangıcı olarak kabul edilen 5 Mayıs’ı 6 Mayıs’a bağlayan gece çeşitli törenlerle kutlanır. İki ölümsüz peygamber olduğuna inanılan Hızır ve İlyas peygamberin her yıl bir araya geldikleri gün olan Hıdırellez ikisinin adının birleşmesiyle olmuştur. Hızır karada yaşanyanların İlyas ise derya ve denizlerde zorda kalanların imdadına yetişir. (Evet bir çeşit süper kahraman gibi). Başka bir deyişle Hızır topraktır, İlyas su. Hıdrellez gecesi su toprakla buluşur beraberinde bereketi getirir.

Hıdırellez, Anadolu’da “Hıdrellez”, Makedonya ve Balkanlar’’da “Ederlez, Edirlez, Herdeljez, Hıdırles” gibi adlarla bilinir. Bulgaristan ve Sırbistan’da ise aynı gün Aziz George Festivali olarak kutlanır. O gecede dilenen dileklerin gerçekleşeceğine, gerekli ritüeller yapıldığında evlere bereket ve bolluk geleceğine inanılır. Aynı şekilde dilek dilerken de gerçekleşeceğine inanmak gerekir yoksa dilekler gerçekleşmez. Dilekler bir kağıda yazılarak, çizilerek hatta küçük bir modeli yapılarak o gece bir gül fidanının dibine gömülür. Bazı yerlerde de ağaca asılır. Hızır’ın yeryüzünü ziyaretinde buralardan geçeceğine ve dilekleri gerçekleştireceğine inanılır.

Evler mutlaka Hıdırellez gecesinden önce temizlenir ve herkes o gün yeni ya da temiz giysiler giyer. Toplu olarak ya da mutlaka ailece yemekler yenir. Her bölgenin o gün pişirdiği kendine ait bir yemeği vardır. Ve yemekte mutlaka tatlı yenir.

Ayrıca o gece yakılan ateşin üzerinden atlamak kötülükleri defeder. Tüm kış insanın üstüne çöken hareketsizlik ateş üstünden atlanarak yok olur. Tüm dertler ve kederler ateşe dökülür. Hıdrellez günü herkes mutlaka salıncakta sallanır. Bundan amaç günahlardan arınmadır.

Hıdırellez kırsal bir gelenekmiş gibi gözükse de halen büyük şehirlerde bile renkli törenler ve eğlencelerle, kendine has ritüelleriyle kutlanan bir bahar bayramıdır.

• Türk Toplumunda Hıdırellez, Alaattin Uca, A.Ü. Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü Dergisi Sayı 34 Erzurum 2007
• Baharın Müjdecisi Hızır ile İlyas’ın Binlerce Yıldır Gerçekleşen Mistik Buluşması Hıdırellez Bayramı, muzipmasalcini.com
• Türk Halk Kültüründe Hıdrellez, Prof. Dr. Erman Artun, Çukurova Üniversitesi Türkoloji Araştırmaları Merkezi